Źródło: http://brewiarz.pl/czytelnia/swieci/01-11b.php3
Teodozy urodził się ok. roku 424 w Mogariassos, w Małej Azji, w
Kapadocji (obecna Turcja). Po św. Bazylim, św. Grzegorzu z Nazjanzu i
św. Grzegorzu z Nyssy to już kolejny Święty, który pochodził z
Kapadocji, gdzie kiedyś Kościół był w stanie swego najpełniejszego
rozwoju.
Tęskniąc za życiem bogobojnym, Teodozy opuścił rodzinne strony i udał
się w podróż do Syrii, gdzie spotkał się ze św. Symeonem Słupnikiem.
Nawiedził też w Ziemi Świętej miejsca uświęcone działalnością i męką
Chrystusa. Osiadł tam jako pustelnik w jaskini położonej na szlaku z
Jerozolimy do Betlejem. Niedługo zaczęli gromadzić się przy nim
uczniowie. Mnisi zaadoptowali na swoje mieszkania okoliczne pieczary
skalne. Święty wystawił w pobliżu nich domy dla pielgrzymów oraz
warsztaty, by mnisi mieli zajęcie. Tak powstało miasteczko mnichów.
Z
czasem Teodozy miał tak wielu uczniów, że musiał wystawić oddzielne
pawilony dla pielgrzymów o różnych narodowościach: Palestyńczyków,
Greków, Syryjczyków, Ormian.
W roku 494 patriarcha Jerozolimy,
Salustiusz, powierzył Teodozemu (Teodozjuszowi) opiekę nad wszystkimi
eremami Ziemi Świętej. Nad pustelnikami Palestyny powierzył zaś pieczę
św. Sabie. Obaj święci żyli ze sobą w wielkiej przyjaźni.
W owym czasie wybuchła herezja monofizytów, którzy twierdzili, że Pan
Jezus miał tylko jedną naturę, Boską, nie posiadał natomiast, jak to
głosi Kościół, oddzielnej natury ludzkiej. Sobór powszechny, zwołany
przez papieża św. Leona I Wielkiego do Chalcedonu w 451 roku, potępił
błędy monofizytów. Ci mieli jednak potężnego sprzymierzeńca w cesarzu
Anastazym, który rozpoczął prześladowanie wyznawców prawowiernej wiary.
Ofiarą prześladowań padł także ówczesny patriarcha Konstantynopola,
Eliasz. Cesarz chciał dla nowej herezji pozyskać klasztory palestyńskie,
licząc się z ich liczbą i znaczeniem. Przeciwstawił się temu jednak
stanowczo Teodozy. Jako już 90-letni starzec osobiście obchodził
wszystkie klasztory, by przestrzec je przed herezją i zachęcić do
wierności orzeczeniom soboru. Cesarz skazał go za to na wygnanie. Po
śmierci cesarza Teodozy powrócił jednak do swoich synów duchownych.
Zmarł w wieku 105 lat.
Jego ciało pochowano ze czcią w grocie Trzech Króli, gdzie według
podania Święta Rodzina miała przyjąć Magów. Arabowie do dziś nazywają to
miejsce Deir Dosi, czyli "Klasztorem św. Teodozego". Klasztor przetrwał
szczęśliwie do wieku XV. W stanie ruiny przejął go od beduinów w roku
1900 prawosławny patriarcha Jerozolimy i osadził tam mnichów
prawosławnych.
Teodozy otrzymał zaszczytny tytuł i przydomek Cenobiarchy, czyli "ojca
wielu klasztorów". Jego żywot zostawił potomnym jego uczeń, Teodor,
biskup miasta Petra.
